De wortels van Stichting Else liggen in het kruiswerk en de gezinsverzorging ofwel de verpleging en verzorging thuis. Stichting Else komt voort uit een samenvoeging van een drietal kleine fondsen uit het voormalige kruiswerk, plus de Centrale Raad voor Gezinsverzorging (StCRvG).
Het kruiswerk en de gezinsverzorging hebben meer dan honderd jaar lang een belangrijke rol gespeeld in de maatschappelijke gezondheidszorg. Daarom is het zaak om het cultureel erfgoed van beiden goed te bewaren en voor iedereen toegankelijk te houden.
Sinds 2015 brengt Stichting Else het cultureel erfgoed kruiswerk en gezinsverzorging onder bij het Museum voor de verpleegkunde (voorheen Florence Nightingale Instituut (FNI))
Klik op de tabs
Om onze doelstellingen te behalen rondom het erfgoed van de wijkverpleging en gezinszorg heeft Stichting Else in de afgelopen jaren een samenwerking met het Museum voor de verpleegkunde opgebouwd (voorheen Florence Nightingale Instituut (FNI)) opgebouwd in de afgelopen jaren. Ons beleid is erop gericht om die samenwerking verder voort te zetten in de komende beleidsperiode.
Het FNI is een online kenniscentrum voor de geschiedenis van de verpleging en verzorging. Het onderzoekt, verzamelt en draagt kennis uit over de geschiedenis van de verpleegkundige en verzorgende beroepen. Het instituut stimuleert en doet onderzoek , biedt educatieve opdrachten aan en presenteert op allerlei manieren het verpleegkundig erfgoed. Hiervoor is een jaarlijkse donatie beschikbaar gesteld. Voorafgaand aan elk jaar presenteert het FNI haar jaarplan en de uitvoering hiervan aan het bestuur. In goed overleg wordt vervolgens de uitwerking van het jaarplan doorgenomen, met name op de thema’s. Inhoud, onderwijs, erfgoed en communicatie.
Foto’s, films en ander historisch materiaal
Stichting Else heeft niet de ruimte en de speciale kennis om dit materiaal op te slaan en naar behoren te conserveren. Daarom is het erfgoed overgedragen en in bruikleen gegeven aan een aantal organisaties die dit wel op de juiste manier kunnen doen.
Het historisch filmmateriaal, waaronder enkele heel oude films, is geschonken aan het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum, waar dit oude en wat moderne filmmateriaal wordt bewaard. U kunt de oude films daar huren.
Voor de liefhebbers is een bezoek aan het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem zeer de moeite waard. U kunt er een authentiek Groene-Kruisgebouw bewonderen. Dit geeft een prachtig beeld van het kruiswerk in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Er is een compleet ingerichte kleedkamer en spreekkamer van een consultatiebureau te zien, met levensechte poppen van een wijkverpleegkundige, een moeder met kindje en een consultatiebureau-arts. In het museum kunt u ook een kijkje nemen in de woning van een wijkverpleegkundige uit die periode. Deze woning bevindt zich in een karakteristiek rijtje Tilburgse huisjes.
Stichting Historisch Verpleegkundig Bezit (SHVB) houdt zich bezig met het verzamelen, behouden, beheren en registreren van historisch verpleegkundige objecten ter bevordering van de kennis van de geschiedenis van de verpleegkunde. Dit historisch materiaal wordt toegankelijk gemaakt door het ontvangen van bezoekers en het geven van rondleidingen. SHVB richt elders vitrines in en leent delen van de collectie uit aan derden. SHVB heeft ook historisch materiaal voor Stichting Else in beheer. De collectie is te bezichtigen in ons depot op Foksdiep 2 8321 MK Urk. Bezoektijden: iedere 2e woensdag en 4e dinsdag van de maand. Groepsbezoek op afspraak, ook op andere dagen mogelijk.
Veel beeldmateriaal ligt opgeslagen bij het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen, onderdeel van de Universiteit Nijmegen, dat het katholieke leven vanaf de 19e eeuw documenteert. Hier zijn ook de landelijke kruiswerkarchieven ondergebracht, zoals het katholieke Wit-Gele Kruis, het protestantse Oranje-Groene Kruis en het algemene Groene Kruis. Op afspraak kunt u deze archieven inzien.
Sinds begin 2013 is Stichting Centrale Raad voor Gezinsverzorging (StCRvG) opgegaan in Stichting Else. De StCRvG is na de fusie met de Nationale Kruisvereniging (1990) omgezet naar een vermogensfonds. Dit fonds financierde projecten op het gebied van de gezinsverzorging.
Geschiedenis
De StCRvG bestaat sinds 1947. Opgericht door 6 landelijke levensbeschouwelijke organisaties die werkzaam waren op het gebied van de gezinsverzorging. Door de oprichting van de StCRvG ontstond er meer eenheid in beleid en uitvoering van de werkzaamheden.. Dit gaf een impuls aan de beroepsontwikkeling van de gezinsverzorgster. Er kwam een tweejarige opleiding, een diploma en een insigne. De werkzaamheden van de StCRvG kunnen goed begrepen worden door de werkzaamheden te plaatsen in het kader van de naoorlogse verzuiling in Nederland. In deze periode werd het particulier initiatief door de overheid en de maatschappij gestimuleerd.
In de praktijk werden de gezinsverzorgenden en gezinshulpen ingezet in gezinnen, waar huishoudelijke en gezinsondersteuning nodig was. Waar vroeger sprake was van het overnemen van taken, worden gezinnen nu begeleid om de taken weer zelf op te pakken. De huidige werkzaamheden van de gezinsverzorging zijn niet wezenlijk veranderd, wel verder geprofessionaliseerd. En er zijn nu meerdere vormen van gezinsverzorging, om die reden, sinds 2008 Thuisbegeleiding genoemd.
Gezinsverzorging nu
Thuisbegeleiding: praktische en psychosociale hulp aan huis
Thuisbegeleiding is praktische en psychosociale hulp aan huis om de zelfredzaamheid te vergroten. Het is een laagdrempelige en relatief goedkope vorm van hulp die een gemeente uitstekend kan inzetten voor de participatie van kwetsbare mensen. Thuisbegeleiding biedt structuur in het dagelijks leven van mensen door te ondersteunen en te activeren. De hulp is gericht op het hele gezin of andere leefeenheid. Het biedt rust, ruimte en regelmaat.
“De thuisbegeleider
leert me om mezelf te redden”
Praktische en integrale aanpak thuis
De thuisbegeleider en de cliënt gaan samen aan de slag met praktische zaken. Dat maakt dat de situatie verandert en wekt vertrouwen. De thuisbegeleider doet vaak dingen vóór en ondersteunt en stimuleert de cliënt om vervolgens zelf aan de slag te gaan. De cliënt leert nieuwe vaardigheden om zijn problemen zelf aan te pakken. Kenmerkend voor thuisbegeleiding is dat de problemen integraal worden aangepakt.
Voor kwetsbare burgers die de grip kwijt zijn
Thuisbegeleiding is in te zetten voor kwetsbare burgers die de regie over hun dagelijks leven kwijt zijn en niet op eigen kracht hun problemen kunnen oplossen. Dat kunnen gezinnen met opvoedingsvraagstukken zijn, mensen met een beperking, met een verslaving, langdurig werklozen of mensen met een aandoening. Meestal met een combinatie van problemen, dus meervoudige complexe problematiek. Thuisbegeleiding helpt ook mensen die door een ingrijpende situatie tijdelijk extra kwetsbaar zijn.
Veel beeldmateriaal ligt opgeslagen bij het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen, onderdeel van de Universiteit Nijmegen, dat het katholieke leven vanaf de 19e eeuw documenteert. Hier zijn ook de landelijke kruiswerkarchieven ondergebracht, zoals het katholieke Wit-Gele Kruis, het protestantse Oranje-Groene Kruis en het algemene Groene Kruis. Op afspraak kunt u deze archieven inzien.
Sinds 1875 bestaat er kruiswerk in Nederland. De eerste kruisverenigingen zijn opgericht om besmettelijke ziekten te bestrijden, die destijds een grote bedreiging vormden voor de volksgezondheid. Deze zorg werd geleverd door de wijkzusters en ziekenverzorgsters. Later werd het kruiswerk uitgebreid met kraamzorg en sociaal medische zorg , zoals bijvoorbeeld de consultatiebureaus, de jeugdgezondheidszorg en gezondheidsvoorlichting.
Tot 1990 was het kruiswerk de spil in de eerstelijnsgezondheidszorg, de zorg die mensen thuis krijgen. Na 1990 werden de gezinszorg en het kruiswerk samengevoegd en sindsdien spreken we van thuiszorg.
Het kruiswerk heeft meer dan honderd jaar lang een belangrijke rol gespeeld in de maatschappelijke gezondheidszorg. Daarom is het zaak om het cultureel erfgoed van het kruiswerk goed te bewaren en voor iedereen toegankelijk te houden.
Landelijke archieven
De archieven van de landelijke koepelorganisaties van het kruiswerk (waaronder het rooms-katholieke Wit Gele Kruis, het protestants-christelijke Oranje Groene Kruis en het neutrale Groene Kruis) zijn bij het Katholiek Documentatiecentrum in Nijmegen opgeslagen. Er zijn geen beschrijvende inventarissen van de archieven gemaakt, maar wel plaatsingslijsten of dossierinventarissen. De landelijke archieven van de Stichting CRvG zijn ondergebracht bij het Noord-Hollands Archief. Het gaat hier over plaatsingslijsten of dossierinventarissen.
Katholiek Documentatiecentrum
Meer informatie
Stichting Else empowert en equipeert mensen om langer een betekenisvol leven thuis te leven. Voor volwassenen die grip willen blijven houden op hun leven, maar daarin door chronische ziekte, ouderdom, eenzaamheid en/of beperking extra worden uitgedaagd.
Copyright 2025 | Stichting else heeft de ANBI-status
